I Love Gmina

Maria Dudek

Kobieta o wielu pasjach i talentach, z góralskim temperamentem oraz pozytywnym podejściem do życia. Kocha góralszczyznę i wszystko co z nią związane. Jest kierowniczką i instruktorką tańca i śpiewu w zespołach regionalnych „Ślebodni” i „Zawaternik” z Leśnicy - Gronia. Działa również jako Prezes Związku Podhalan z oddziałem w Leśnicy – Groniu, a także obejmuje stanowisko koordynatora merytorycznego Bukowiańskiego Centrum Kultury – w Domu Kultury „Walusiówka” w Leśnicy. Współorganizuje i prowadzi liczne imprezy kulturalne w gminie Bukowina Tatrzańska, między innymi: Festyny Bacowskie, Lindady czy Tatrzańskie Zwyrty. W wolnej chwili maluje obrazy na szkle, pisze wiersze oraz wędruje po górach – w październiku 2020 roku zdobyła najwyższy szczyt Tatr - Gerlach (2655 m n.p.m). Poza tym Maria Dudek uwielbia pracę z dziećmi i młodzieżą - zaraz po studiach na AWF w Krakowie zatrudniła się w Szkole Podstawowej w Leśnicy jako nauczycielka wychowania fizycznego. Nie bez powodu założyła również dziecięcy zespół góralski „Zawaternik”, który istnieje już prawie 40 lat. Zespół jest dla niej jak rodzina, z którego jest bardzo dumna, a praca z „ Zawaternikiem” przynosi jej wiele radości i daje poczucie spełnienia.

Osoby, współpracujące z zespołem: Jerzy Dudek, Dagmara Ostafil, Jacek Mucha, Magdalena Furczoń, Katarzyna Dudek, Agnieszka Kowalczyk, Urszula Bobrowska, Agnieszka Gąsienica – Giewont, Jakub Gąsienica – Giewont.

„Zawaternik” z góralskiej gwary znaczy wiecznie tlący się kawałek drewna, najczęściej buka, z którego dawniej rozdmuchiwano ogień – jest to symbol przekazywania podhalańskich wartości młodemu pokoleniu.

Zespół kultywuje góralskie tradycje i dawne zwyczaje. Prezentuje prawdziwy folklor górali podhalańskich poprzez śpiew, gwarę, taniec, muzykę czy zabawę, odkrywając piękno i bogactwo regionu. Do zespołu należą dzieci i młodzież, głównie są to mieszkańcy Gronia i Leśnicy. Spotkania grupy dziecięcej odbywają się w Domu Kultury „Walusiówka” w Leśnicy https://domludowy.pl/dzialalnosc-bck/walusiowka.

„Zawaternik” na swoim koncie ma wiele programów artystycznych:

• „To co nos ciesy, to zabawa i śpasy”,
• „Dzieci rade holofiom”,
• „Zbieranie jagód”,
• „Radość zielonej polany”,
• „Kie kwiotki łąki mojom, dzieci rade brojom”,
• „Śmigurztniki”,
• Jasełka góralskie,
• „Moje nozki podrygujom”,
• „W izbie”,
• „Budujemy chałupe”,
• „Babko pobow się z nami”.

Organizuje także coroczne spotkania profilaktyczne: „Baw się z Zawaternikiem trzeźwo i wesoło”, którego celem jest promowanie zdrowego stylu życia bez alkoholu i innych używek. Działa charytatywnie w wielu imprezach, organizuje zbiórki pieniężne i bierze czynny udział w życiu kulturalnym Leśnicy i Gronia. Uczestniczy także w różnych projektach integracyjnych, np. „ Dzieci Dzieciom – Bajki po góralsku”, „Spotkanie z przyjaciółmi Mikano” i wiele innych.

Zespół może pochwalić się także licznymi występami w radiu i w telewizji:

• „7 grzechów głównych po góralsku” odc. „Lenistwo” z Księdzem Profesorem Józefem Tischnerem, 1995 rok,
• Film „Pasterka u góroli” – TV Wisła , 1995,
• „Kawa czy herbata” - Zakopane 1999 rok,
• „Muzyczna Skakanka” - Warszawa 1999 rok,
• wywiad z członkami zespołu dla Polskiego Radia, 2000 rok,
• Film o Ks. Władysławie Podhalańskim, Leśnica 2000,
• TV Kraków – kolędy- Kraków, Łagiewniki,
• Udział w programie promującym Gminę Bukowina Tatrzańska – Olczański Wierch, 2006 rok,
• Udział M. Dudek w programie ,,Zaproszenie na Góralski Karnawał”– TV Polonia, Bukowina Tatrzańska, 2008 rok,
• w programie telewizyjnym ,, Marzenia Marcina Dańca” - TV Łęg – Kraków 2014 rok.

Oprócz tego „Zawaternik” uczestniczy w wielu konkursach, koncertach i festiwalach w Polsce i za granicą, odnosząc przy tym mnóstwo sukcesów.

Osiągnięcia zespołu:

• Nagroda za „wybitne wartości etnograficzne i artystyczne widowiska oraz bogactwo jego formy scenicznej” i IV Międzynarodowym Dziecięcym Festiwalu Folkloru, Zielona Góra 1998 rok,
• Tytuł Laureata za „wybitne wartości artystyczne prezentacji dziedzictwa kulturowego” oraz Nagroda Główna – wytypowanie jako reprezentanta Polski na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru pod patronatem CIOFF w Zielonej Górze,
• Nagroda za „wysokie wartości kulturowe i artystyczne widowiska” w V Międzynarodowym Festiwalu Folkloru – Zielona Góra 1999 rok,
• II miejsce w Ogólnopolskim Festiwalu Kolęd i Pastorałek – Będzin 1999 rok,
• I miejsce w V Archidiecezjalnym Konkursie Kolęd i Pastorałek – Zakopane 2002 rok,
• I miejsce w finale wojewódzkim Telewizyjnego Teleturnieju Najmłodszych w Krakowie i nominacja do finału w Warszawie – 2003 rok,
• Tytuł Laureata oraz Nagroda Prezydenta Gorzowa Wielkopolskiego w XIV Ogólnopolskim Festiwalu „Gorzów 2007”, Gorzów 2007 rok,
• Nagroda Rady Miasta Gorzowa oraz Nagroda Radia „Zachód” w XV Ogólnopolskim Festiwalu „Gorzów 2008” , w 2008 roku,
• I miejsce w konkursie śpiewu na XLII Sabałowych Bajaniach w Bukowinie Tatrzańskiej, w 2008 rok,
• Nagroda bydgoskiego portalu internetowego na Międzynarodowym Festiwalu „Bydgoskie Impresje Muzyczne 2009” , Bydgoszcz 2009 rok,
• II nagroda „Srebrne Kierpce” w I Tatrzańskim Przeglądzie Zespołów Regionalnych – Zakopane 2010 rok,
• I miejsce w tańcu zbójnickim w XI Podhalańskim Konkursie Młodyk Toniecników – Biały Dunajec,
• I miejsce w konkursie tańca na IV Międzykulturowym Przeglądzie Zespołów Regionalnych w Dąbrowie Górniczej 2011 rok,
• I miejsce „Złote Kierpce” w II Tatrzańskim Przeglądzie Zespołów Regionalnych – Zakopane 2011 rok,
• I miejsce za śpiew w Ogólnopolskim Festiwalu „Dziecko w folklorze” – Baranów Sandomierski 2011 rok,
• I miejsce w tańcu zbójnickim w XII Konkursie Młodyk Toniecników – Biały Dunajec,
• II miejsce „ Srebrne Kierpce” w III Tatrzańskim Przeglądzie Zespołów Regionalnych,
• Nagroda Starosty Radomskiegi w XII Miedzynarodowym Festiwalu Piosenki Religijnej – Skaryszew 2012 rok,
• Tytuł Laureata w XIX Międzynarodowym Festiwalu Tańca – Gorzów Wielkopolski 2012 rok,
• I miejsce w tańcu zbójnickim w XXV Przeziyracce – Ratułów 2012 rok,
• I miejsce w tańcu zbójnickim w XIII Konkursie Młodyk Toniecników – Biały Dunajec 2012 rok,
• III miejsce za śpiew w Ogólnopolskim Festiwalu ,, Bukowskie Prezentacje Młodych” - Bukowsko Bieszczady 2013 rok
• "Zawaternik” otrzymał Nagrodę Specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, kierownik zespołu Maria Dudek otrzymała Brązowy Medal ,, Zasłużony Kulturze „Gloria Artis”
• II miejsce „Srebrne Kierpce” w Tatrzańskim Przeglądzie Zespołów Regionalnych – Zakopane 2015 rok,
• Organizacja w ,, Walusiówce” I Gminnego Konkursu Tańca Góralskiego ,, TATRZAŃSKI ZWYRT” i wyróżnienie specjalne za wysoki poziom artystyczny w tańcu zbójnickim – Leśnica 2016 rok,
• Organizacja II Gminnego Konkursu Tańca Góralskiego i Zbójnickiego i I miejsce w tańcu zbójnickim i tańcach solowych – Leśnica 2017 rok,
• Organizacja III Gminnego Konkursu Tańca Góralskiego i Zbójnickiego ,, Tatrzański Zwyrt” i nagroda specjalna dla Najlepszego Tancerza dla Michała Murzańskiego oraz II miejsce w tańcu zbójnickim – Leśnica 2018 rok,
• Organizacja IV Gminnego Tańca Góralskiego i Zbójnickiego ,, Tatrzański Zwyrt” i II miejsce w tańcu zbójnickim oraz I miejsce w tańcu góralskim – Leśnica 2019 rok.

Zespół brał udział także:

• w Karpackim Festiwalu Zespołów Regionalnych w Rabce,
• w Międzynarodowym Festiwalu Zespołów Regionalnych „Święto Dzieci Gór” w Nowym Sączu – 1995, 1996 rok,
• w Przeglądzie Zespołów Folklorystycznych – Kościerzyna – Kaszuby 2002 rok,
• w IV Ogólnopolskim Spotkaniu Zespołów Artystycznych Mniejszości Narodowych i Etnicznych „Źródło” – Dobrodzień 2002 rok,
• w Niedzielnych Spotkaniach z Historią i Folklorem „ Na Łowy” – Czarnia – Krupie 2003 rok,
• w X Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Tanecznych „Spotkanie Laureatów” – Gorzów Wielkopolski 2003 rok,
• w Jubileuszu 20lecia działalności artystycznej i wychowawczej „Zawaternika” 2003 rok,
• w I Biesiadzie Kaszubskiej w Kartuzach – 2004 rok,
• w II Warsztatach Folkloru Polskiego – Łódź 2005 rok,
• w Jarmarku Folklorystycznym w Sanoku – 2005 rok,
• w Międzynarodowym Festiwalu Opowieści – Warszawa – Konstancin Jeziorna – Muzeum Opowiadaczy Historii 2005 rok,
• w Ogólnopolskim Spotkaniu Dziecięcych Zespołów Pieśni i Tańca „Laskowiczek” -Stalowa Wola 2005 rok,
• w X Ogólnopolskim Spotkaniu Artystycznym Mniejszości Narodowej i Etnicznej „Źródło” – Dobrodzień 2006 rok,
• w koncercie Jubileuszowym z okazji 25lecia działalności „Zawatenika” – 2008 rok,
• w Dniach Gór – Łódź 2009 rok,
• w X Festiwalu Kwiatów – Albigowa 2009 rok,
• w I Redyku na Bielanach – Kraków 2009 rok,
• w Spotkaniu Przyjaciół – „Mikano” – Sieraków Wielkopolski 2010 rok,
• w XXXIV Karpackim Festiwalu Zespołów Regionalnych w Rabce, Rabka 2010 rok,
• w „Trzech Weselach” – Krzemienice 2010 rok,
• w koncercie „Mali Górale” na XLII MFFZG – Zakopane 2010 rok,
• w Letnim Spotkaniu z Folkolrem – Gołcza – Wielkanoc 2011 rok,
• w V Kórnickim Półmaratonie Papieskim – Kórnik 2012 rok,
• w premierze „Bajek po góralsku” MOK - Nowy Targ 2012 rok,
• w Festiwalu Kwiatów – Albigowa 2012 rok,
• w Festiwalu Polsko – Rosyjskim „ Zimowa Bajka w Zakopanem” – Zakopane 2013 rok,
• w Galicyjskim Jarmarku Adwentowym , Zapalanie Choinki pod oknem Papieskim – Kraków 2013 rok,
• w Jubileuszowym Koncercie z okazji 30 lecia działalności artystycznej i wychowawczej, MOK Nowy 2013 rok,
• w IV Europejskich Targach Produktów Regionalnych – Zakopane 2013 rok,
• w Redyku Karpackim – Łapsze Wyżne – Nowiny , 2013 rok,
• w Poznaniu na „Bajkach po góralsku” z zaproszenia przez Stowarzyszenie „Otwórz się folklor”, Kórnik, Tulce 2013 rok,
• w Polsko – Rosyjskim Festiwalu „Zimowa Bajka w Tatrach” – Zakopane 2014 rok,
• w programie telewizyjnym ,, Marzenia Marcina Dańca” - TV Łęg – Kraków2014, który wyemitowano podczas Świąt Wielkanocnych w II programie TVP,
• w Światowym Zjeździe Motocyklistek – Białka Tatrzańska 2014 rok,
• w Zabrzańskim Jarmarku Bożonarodzeniowym „Idą Święta” – Zakopane 2015 rok,
• w Polsko – Rosyjskim Festiwalu „ Zimowa Bajka w Tatrach” – Zakopane 2015 rok,
• w uroczystym otwarciu Domu Kultury „Walusiówka” – Leśnica 2015 rok,
• w VIII Małopolskim Przeglądzie Zespołów Folklorystycznych ,,Smok 2015” – Kraków 2015 rok,
• w warsztatach śpiewu i tańca – Rawa Mazowiecka – Ossa 2015 rok,
• w Cepeliadzie – prezentacja Gminy Bukowina Tatrzańska – Kraków 2015 rok,
• w - Jarmarku Korzeńskim – Korzenna koło Nowego Sącza 2016 rok,
• w prezentacji programu na 49 MFFZG w Zakopanem, animacje dla dzieci związane z ,,budarstwem” - Zakopane 2017,
• w imprezie Eko Piknik w Kampinosie, zwiedzanie Warszawy – Warszawa 2017 rok,
• w Dniach Łukowa, Łuków 2018,
• występy ICE Kraków – Międzynarodowa Konferencja Lekarzy Rodzinnych - Kraków 2018 rok,
• w Jarmarku Świętojańskim, Kraków 2018 rok,
• udział solistki w Międzynarodowym Festiwalu Kapel i Śpiewaków ,, Twórczo zakręcony” w Łopienniku Górnym k. Lublina,
• w Jubileuszu 35-lecia działalności artystycznej ,, Zawaternika” - MOK Nowy Targ 2018 rok.

Zawaternik uczestniczył także w koncertach dla Ojca Świętego, zorganizowanych przez górali z okazji beatyfikacji Karola Wojtyły. Góralska Opera „Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu” została wystawiona w Zakopanem, w Nowym Targu, w Ludźmierzu, w Krakowie, w Warszawie i w Rzymie. Na koncertach wystąpiły liczne zespoły góralskie z całego Podhala, a w gronie tym nie zabrakło również „Zawaternika” z Leśnicy – Gronia.

Góralska Opera była bardzo emocjonująca i refleksyjna, dostarczyła wiele wzruszeń, a przede wszystkim pozwoliła odczuć miłość górali do Jana Pawła II.

„Występować dla naszego ukochanego Ojca Świętego w Rzymie - w samym sercu chrześcijaństwa, to było niesamowite przeżycie dla każdego z nas.” Maria Dudek

Zagraniczne wyjazdy i sukcesy „Zawaternika”

• 50 Międzynarodowy Festiwal EISTEDDFOD – „Zawaternik” zdobył 93 punkty na 100 możliwych w konkursie tańca - Wielka Brytania – Llangollen 1996 rok,
• Międzynarodowy Festiwal Zespołów Regionalnych – Vysna Olsava , Słowacja 1996 rok,
• I Światowa Folkloriada CIOFF w Brunssum – Holandia 1996 rok,
• XXVII Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych – Dolni Lomna Czechy 1996 rok,
• Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny ,, Suk, suk rateli” w Kownie (zwiedzanie Kowna, Wilna, Trakai, Szawle) – Litwa 1998 rok,
• VIII Międzynarodowy Festiwalu Chórów w Atenach – „Zawaternik” znalazł się w szóstce najlepszych chórów w kategorii folkloru - Grecja 2000 rok,
• pobyt w Skopje – Macedonia,
• pobyt w Budapeszcie – Węgry,
• 50 Europejski Festiwal Młodych w Neerpelt – „Zawaternik” zdobył II miejsce w konkursie śpiewu - Belgia 2002 rok,
• pobyt w Paryżu, spotkanie z Polonią – Francja,
• Stary Smokowiec- obchody 210 – tej rocznicy miasta – Słowacja 2003 rok,
• 30 Światowy Festiwal Folkloru w Gannat – Francja 2003 rok,
• Festiwal Wiosny w Budapeszcie – Węgry 2004 rok,
• Festiwal ,, Goralskie Slavnosti” w Zdiarze – Słowacja 2004 rok,
• Wyjazd do Francji – Paryż – spotkanie z Polonią, La Salette, La Balmette – Alpy 2005 rok,
• III Międzynarodowy Festiwalu Folkloru CIOFF ,, Toczące się koło” w Kuzniecowsku – Ukraina 2006 rok,
• Międzynarodowy Festiwal Wielkanocny w Havirovie – Czechy 2007 rok,
• Międzynarodowy Festiwal ,, Spotkanie Przyjaciół” - Trenciańska Turna – Słowacja 2007 rok,
• XXVI Festiwal ,, Na Góralską Nute” – Chicago, spotkania z Polonią, zwiedzanie Downtown, Muzeum Ziemi, Chicago Akwarium – USA 2008 rok,
• Międzynarodowy Festiwal ,, Jelenec 2009” - Jelenec – Nitra , Słowacja 2009 rok,
• Kolędowanie w Havirovie – Czechy 2012 rok,
• Festiwal ,, Goralskie Slavnosti” - Słowacja 2013 rok,
• X Międzynarodowy Festiwal ,, Euro Folk – Black Sea 2014” Primorsko – Kiten Bułgaria, zdobycie I nagrody ,, Złoty Orfeusz”, pobyt w Timisoarze – Rumunia, Sozopol, Veliko Tarnovo – Bułgaria 2014 rok,
• 34 Międzynarodowy Festiwal DE MUSICA DE CANTONIGROS - Vic , Cantonigros – Hiszpania 2016 rok,
• pobyt w Lignano Sabiadoro – Włochy,
• Udział w XI Międzynarodowym Festiwalu Folklorystycznym ,, Sveti Stefan” w Budvie – Montenegro ( Czarnogóra), pobyt w Serbii 2017 rok,
• Udział w X Międzynarodowym Festiwalu Folklorystycznym ,, Paralia Fest” w Paralii, zwiedzanie zabytków, rejs po Morzu Egejskim – Grecja 2019 rok,
• Udział w XI Międzynarodowy Festiwalu Music, Art and Folk w Durres – zwiedzanie historycznego miasta Kruje, Paleos Pantaleimonas, prezentacja dorobku artystycznego – Albania 2019 rok.

Oprócz tego zespół „Zawaternik” na swoim koncie ma wydane 2 kasety i 2 płyty z kolędami i przyśpiewkami góralskimi:

„To co nos ciesy, to zabawa i śpasy” – nagrane w 1995 roku, składa się z 23 przyśpiewek góralskich i z 7 kolęd.

Wykonawcy: Anna Dudek, Agnieszka Dudek, Magdalena Furczoń, Barbara Czubiak, Beata Mąka, Anna Mąka, Janina Wróbel, Anna Furczoń, Maria Furczoń, Mirosław Dziadkowiec, Rafał Dziadkowiec, Józef Dziedzic, Andrzej Budz, Kazimierz Budz, Dominik Zajączkowski, Józef Topór, Zbigniew Słaby, Sławomir Baraniak, Jakub Baraniak, Krzysztof Waliczek.

Oprawa muzyczna: Józef Jarząbek, Józef Waluś, Jacek Mucha, Józef Dudek.

„Kolędy góralskie – Zawaternik i Ślebodni” nagrane w 1998 roku, składa się z 19 kolęd.

Wykonawcy: „Zawaternik” – Urszula Bobrowska, Danuta Budz, Anna Dudek, Agnieszka Dudek, Katarzyna Dudek, Kinga Gacek, Magdalena Furczoń, Joanna Słaba „Ślebodni” – Maria Dudek, Maria Gil, Zofia Jarząbek, Józef Budz, Józef Dudek, Jan Łaś, Jan Waliczek, Właadysław Waliczek.

Oprawa muzyczna: Józef Jarząbek, Jacek Mucha, Mieczysław Bryja, Józef Waluś

„Krzesanie Iskier” – składa się z 64 przyśpiewek góralskich.

Wykonawcy: Justyna Bednarz, Natalia Bednarz, Joanna Budz, Małgorzata Budz, Bartłomiej Chlebek, Kinga Chlebek, Kinga Dziedzic, Izabella Gacek, Sylwia Gacek, Agnieszka Gąsienica – Giewont, Anna Gąsienica – Giewont, Jakub Gąsienia – Giewont, Regina Gąsienica – Giewont, Mateusz Gil, Jacek Groński, Marek Groński, Andrzej Harbut, Dominika Harbut, Justyna Harbut, Weronika Harbut, Krystian Kmiecik, Magdalena Koszarek, Krzysztof Lichaj, Aleksandra Łaś, Anna Łukaszczyk, Beata Mąka, Izabella Mucha, Edward Pająk, Jakub Rusin, Maciej Rusin, Klaudia Rzepka, Paweł Rychtarczyk, Anna Starczowska, Bartłomiej Topór, Klaudia Waluś, Angelika Wilczek, Grzegorz Wilczek, Magdalena Wilczek, Dominika Wróbel, Weronika Wróbel, Justyna Zarębczan.

Oprawa muzyczna: Izabella Mucha, Regina Gąsienica – Giewont, Dominika Wróbel.

Kolędy – Pastorałki „Zawaternik i Ślebodni” – składa się z 43 kolęd.

Wykonawcy: Karolina Antolec, Justyna Bednarz, Natalia Bednarz, Małgorzata Budz, Kinga Chlebek, Katarzyna Dudek, Maria Dudek, Danie Dziadkowiec, Kacper Dziadkowiec, Kinga Dziedzic, Izabela Gacek, Sylwia Gacek, Jakub Gał, Anna Gąsienica – Giewont, Agnieszka Gąsienica – Giewont, Jakub Gąsienica – Giewont, Regina Gąsienica – Giewont, Jacek Groński, Marek Groński, Anna Jarząbek, Krystian Kmiecik, Angelika Kobylarczyk, Michalina Kołodziej, Magdalena Koszarek, Aleksandra Łaś, Anna Łukaszczyk, Piotr Łukaszczyk, Beata Mąka, Izabella Mucha, Jan Mucha, Anna Murzańska, Michał Murzański, Jakub Rusin, Maciek Rusin, Klaudia Rzepka, Bartłomiej Topór, Klaudia Waluś, Angelika Wilczek, Grzegorz Wilczek, Julia Wilczek, Magdalena Wilczek, Szymon Wilczek, Weronika Wróbel.

Oprawa muzyczna: Izabella Mucha, Grzegorz Wilczek, Krystian Kmiecik, Regina Gąsienia – Giewont oraz rodzinna muzyka Gąsienica – Giewontów.