Witaj w widokowych

Rzepiska - podhalański koniec świata

Rzepiska mają w sobie coś z dawnych baśniowych wiosek - sielskość, szacunek do przyrody, wciąż obecne tradycje pasterskie, uprawa roli. Czas zatrzymał się dla tego miejsca. Myśl o Rzepiskach przywołuje wspomnienia beztroskiego dzieciństwa: zabaw drewnianymi zabawkami zrobionymi przez dziadka oraz melodie przyśpiewek tworzonych przez babcie na dobranoc.

Irena Bilińska, prof. Uniwersytetu Warszawskiego, rodowita Rzapiszczanka, porównuje młodzieńczy czas do opowieści Astrid Lindgren „Dzieci z Bullerbyn”. Dzieci od rana do nocy przebywały poza domem, pomagając przy gospodarstwie lub bawiąc się z sąsiadami, biegając po okolicy - nie było czasu na nudę. Miejscowość tą jednak wyróżnia coś jeszcze - historia i położenie. Pogranicze ma ogromny wpływ na kształtowanie się tutejszej kultury.

Rzepiska - miejsce styku wielu kultur

O Rzepiskach możemy mówić dopiero pod koniec XVII wieku, jako jednej z późniejszych osad pasterskich. Do 1918 roku tereny Rzepisk należały do Królestwa Węgier. Wieś położona jest po stronie polskiego Spisza, leżącego między granicą polsko-słowacką. Leży u podnóża Pawlikowego Wierchu. Jest stosunkowo niewielka, liczy ok. 700 mieszkańców.

Swoją nazwę wzięła od sadzonej niegdyś rzepy, która długo w Polsce była zamiennikiem ziemniaka. Wieś składa się z czterech części: Bryjów Potok - położony w dolinie wraz z wysuniętymi na zboczu Sołtystwem i osiedlem Szyszków., Pawliki - położone za kulminacją Pawlikowskiego Wierchu (1016 m n.p.m.), Wojtyczków i Grocholów Potok, ulokowane na innym wierchu z wysuniętymi w stronę Łapszanki osiedlami Stasiów i Madejów.

„Tata pomagał mi z rosyjskim, którego uczył się po wojnie w szkole w Jurgowie, mama dbała o znajomość kultury słowackiej. W domu były polskie i słowackie książki, bajki i książeczki do nabożeństw. Wieczorami w domu dużo rozmawialiśmy. Tata lubił opowiadać o Bieszczadach i Słowacji - wspomina Pani Irena.

Kultura węgierska, słowacka, spiska i w końcu polska kształtowała na przestrzeni lat tutejsze osobowości.

Pierwsi turyści w Rzepiskach

Pierwszymi turystami w Rzepiskach byli znajomi stryjów Pani Ireny Bilińskiej. To oni w latach 60-tych i na początku lat 70-tych zaprosili do Rzepisk znajomych z Warszawy i Katowic. Ci znajomi z kolei przyprowadzali swoje rodziny z Niemiec, z USA, którym chcieli pokazać góry.

„Mieszkali u moich rodziców albo lub u sąsiadów. Zabierali mnie i moją siostrę na wycieczki w góry. Z nimi byłam po raz pierwszy w Morskim Oku, na Ornaku. W Tatry zaczęłam chodzić właśnie z turystami, ponieważ rodzice nie mieli na to czasu.” - mówi nam Pani Irena Bilińska.

Rzepiska zyskały także podczas budowy drogi przelotowej z Zakopanego w kierunku Jeziora Czorsztyńskiego, która łączy Tatry z Pieninami i jednocześnie oferuje niepowtarzalne widoki na panoramę Tatr. Od tamtej pory są jednym z małych pogranicznych węzłów komunikacyjnych. 


Rzepiska - walory miejscowości, zabytki, architektura, kultura

Rzepiska są idealnym miejscem dla ludzi poszukujących spokoju, wypoczynku w bezpośrednim kontakcie z naturą oraz dla zainteresowanych kulturową specyfiką pogranicza. Przyciągają wspaniałymi widokami na panoramę Tatr, świeżą zielenią łąk i lasów, licznymi strumykami i potokami. Wystarczy wejść na jakiekolwiek wzniesienie i można podziwiać widoki zapierające dech w piersiach. Ponadto zatrzymując się na dłużej można zobaczyć:

Kaplica cmentarna na parafialnym cmentarzu - Potok Bryjów

Na początku wieku wybudowana została na miejscowym cmentarzu (Bryjów Potok) kaplica cmentarna, dzisiaj już zabytkowa. Widnieje na niej napis w języku słowackim. Obecnie odnowiona i odremontowana.

Drewniany Kościół pod w. MB Nieustającej Pomocy na Grocholowym Potoku

Założony w latach 60-tych ubiegłego wieku przez Księży Marianów. Efekt pracy wielu mieszkańców, którzy przyczynili się do jego powstania, a także zadbali o to, aby odzwierciedlał miejscowy styl i tradycje podhalańskie.

Najcenniejsze zabytki:

• Obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy - kopia cudownego obrazu z kościoła św. Alfonsa w Rzymie
• 14 obrazów – stacji Drogi Krzyżowej autorstwa Renaty Bartoszewskiej
• Liczne figury świętych oraz Chrystusa Zmartwychwstałego wyrzeźbione przez mieszkańców Rzepisk.

Dom Rekolekcyjno-Wypoczynkowy Księży Marianów

Znajduje się tuż obok wyżej wspomnianego Kościoła. Przyjmuje wiernych organizujących rekolekcje, dni skupienia, konwiwencje oraz grupy zorganizowane i osoby wypoczywające indywidualnie. Obiekt dysponuje własnym wyciągiem narciarskim, a także świetlicą, boiskiem i małym placem zabaw dla dzieci. Dom położony jest w pięknej, malowniczej okolicy z widokami na tatrzańskie panoramy.

Kościół pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego

Drugi kościół w Rzepiskach znajduje się w Dolinie Bryjowego Potoku. Kamień węgielny pod budowę świątyni poświecił 22 maja 1995 roku papież Jan Paweł II podczas swojej V-tej pielgrzymki do Polski, a konsekrowany został 12 lipca 1997 roku przez ks. kard. Franciszka Macharskiego o czym informuje wmurowana tablica pamiątkowa przy drzwiach wejściowych do kościoła. Jest wzniesiony na planie prostokąta, murowany z czerwonej cegły i nakryty dwuspadowym dachem z sygnaturką na kalenicy. Charakterystycznym elementem jest kamień ubogacający okna, drzwi i prezbiterium.

Pawlików Wierch

To wzniesienie na Zamagurzu Spiskim mające 1016 m. Wznosi się nad miejscowościami: Łapszanką i Rzepiskami. Stoki wschodnie opadają do doliny potoku Łapszanka, zachodnie do doliny Trybszanki. Szczyt, grzbiet i znaczna część stoków są bezleśne, dzięki temu Pawlików Wierch jest dobrym punktem widokowym. To częsty szlak wycieczek, z którego korzystają odpoczywający tu turyści.

Wyciągi narciarskie

Bryjów Potok i Wojtyczków Potok „Rzepi-SKI” - to 2 wyciągi znajdujące się na terenie Rzepisk. Idealne dla dzieci i początkujących narciarzy. Czynne codziennie w sezonie zimowym.

Ponadto w miejscowości znajdują się 2 szkoły z kameralnymi placami zabaw oraz 2 organizacje strażackie.

Rzepiska dla turysty

Turyści w Rzepiskach są witani miło i gościnnie. Stają się znajomymi, przyjaciółmi, a po latach są już traktowani jak rodzina. Rzepiska to sielska, malownicza miejscowość, w której po dziś dzień kultywuje się tradycyjne podhalańskie tradycje, jak choćby wypas owiec. To wieś bogata w lasy, rozłożyste pola, wspaniałe widoki na całe Tatry, szczególnie na Tatry Bielskie. Na przestrzeni ostatnich kilku lat znacząco rozwinęła się baza noclegowa. Gazdowie przygotowali przytulne miejsca dla odwiedzających. Zimą organizowane są kuligi. To dobra okazja, by dowiedzieć się więcej na temat miejscowości od rodowitych mieszkańców, posłuchać nieco na temat ponujących na Spiszu obyczajów i zaznać niepowtarzalnej atmosfery tego miejsca.

Panorama z Bryjowego Potoku

Panorama wykonana z 48 pionowych kadrów o zachodzie słońca w miejscowości Rzepiska.